Ćwiczenia buzi i języka - zabawy logopedyczne
Zabawy logopedyczne
Jeśli mają państwo jakieś pytania, proszę dzwonić, mój nr tel (503-99-15-15)
Magdalenia Klistala - logopeda
Kochani rodzice, by wasze dziecko prawidłowo mówiło, potrzeba z waszej strony trzech zasad.
Zasady utrwalenia nawyków poprawnej wymowy
1. Zasada systematyczności wymaga, aby nauczanie poszczególnych dźwięków odbywało się według określonej kolejności działań. Każdy ćwiczony dźwięk musi przejść przez pewne etapy, a więc przygotowanie narodów artykulacyjnych, wywołanie dźwięku w izolacji, połączenie go z samogłoską na początku wyrazu, w środku i na końcu, dalej – ze spółgłoskami, także w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Potem następują zdania, opowiadanie obrazków itd. Dopiero po utrwaleniu tego dźwięku możemy przejść do następnego. Zasada ta odnosi się także do rytmiczności pracy. Jeśli sami będziemy lekceważyć ćwiczenia, opuszczać je, nie możemy oczekiwać od dziecka, że podejdzie ono na serio do pracy, każda rozpoczęta robota musi być konsekwentnie doprowadzona do końca.
2. Zasada stopniowania trudności nakazuje rozpoczynać od tego, co dla dziecka najłatwiejsze. Trudny dźwięk od razu je zniechęci. Dziecko musi widzieć efekty swojej pracy i odnosić sukcesy.
3. Zasada utrwalenie dyktuje konieczność powtarzania zdobytych umiejętności tak długo, aż doprowadzi się do nawyku. Nie wystarczy więc wywołać daną głoskę i poprzestać na tym, że dziecko potrafi ją prawidłowo powtórzyć. Musimy tę głoskę ćwiczyć w różnych układach i kontekstach, utrwalać poprzez opowiadanie ilustracji, recytowanie wierszy, a przede wszystkim w mowie spontanicznej, niekontrolowanej.
Kochani rodzice poniżej podaje linki, które pomogą uatrakcyjnić ćwiczenia narządów artykulacyjnych oraz oddychania:
https://www.youtube.com/watch?v=QYsyOhLKGyo
https://www.youtube.com/watch?v=6nQUkK2Ekes
https://www.youtube.com/watch?v=BUCX2cJ2avo
https://www.youtube.com/watch?v=GbbM1Eouy-Y
https://youtu.be/iZbLwWWJQ1w?t=156
Ćwiczenia utrwalające głoskę L
Bezdźwięczność
Bezdźwięczność dotyczy 13 głosek języka polskiego, są to: b b’ d g g’ (spółgłoski zwarte) dz dź dż (spółgłoski zwarto- szczelinowe) w w’ z ź ż (głoski szczelinowe).
Mowa bezdźwięczna daje w efekcie znaczne odkształcenie dźwiękowej postaci wyrazów, np.: pusza ‘burza’, ślima ‘zima’ itd. Mimo stosunkowo małej częstości występowania tej wady w porównaniu z innymi, np. rotacyzmem i sygmatyzmem, zagadanie te od strony praktycznej okazuje się bardzo ważne. Decyduje o tym duża liczba odkształconych dźwięków (13). Dodatkowo należy wskazać na towarzyszące niemal zawsze w mowie bezdźwięcznej u dzieci starszych błędy w pisaniu i czytaniu. Ćwiczenia logopedyczne w przypadku mowy bezdźwięcznej trwają zazwyczaj długo, nawet kilka miesięcy. Najlepszą kolejnością wywoływania dźwięczności głosek ubezdźwięcznianych według T. Kani jest zaczęcie pracy od głosek najdalej oddalonych od krtani, są to następujące głoski: w w’ z ż ź dz dż dź b b’ d g g’. Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonemowego, tzn. nieróżnicowanie dźwięków o tym samym miejscu artykulacji. Przy bezdźwięczności z reguły występuje obniżenie napięcia mięśniowego: wargi i policzki są wiotkie, głos jest zwykle cichy, monotonny, bezbarwny.
Głoska W
Aby nauczyć dziecko dźwięcznego wymawiania głoski w, rozpoczynamy ćwiczenia od przedłużonego wymawiana samogłoski u. Dwoma palcami spłaszczamy dolną wargę przez cofnięcie kącików ust. Wówczas warga przylgnie do krawędzi górnych zębów. Zaczynamy od ćwiczenia przedłużonego w w miedzy samogłoskami: awwwa, awwwo, awwwe, aeeeu, awwwy i stopniowo przechodzimy do pojedynczego dźwięku w.
Awa, awo, awe, awu, awy; owa, owo, owe, owu, owy, ewe, ewo, ewe, uwa, uwe, ewe, uwy, ywo, ywe, ywu, ywy, wa wo, wu, wy, wo
Wata, wanna, wałek, walizka, wakacje, worek, wojsko, wełna, wesoły.
Wesołe wakacje, wysoka wanna, worek wełny
Kawa, ława, trawa, owoce, owad, mowa, krowa, kowal, surowy, włosy, wrona,
Malowana ława, nowy wałek, siwe włosy, wymyte owoce
W walizie jest wata. Na wakacjach jest wesoło, Weronika pije kawę. Krowy skubią trawę. Wojtek ma nowy krawat.
Wia, wio, wie, wiu, wi
Wiatr, wianek, wiatrak, wiosna, wiosło, wieś, wiersz, wieniec, wieszak, wieczór, wiśnia, wiewiórka
Wieje wiatr, wielki wieniec. Na wieszaku wisi wiatrówka. Wieczorem wieje wiatr. Wiesia wije wianek. Wiktor mówi wiersz.
Różnicowanie w – f, wi- fi
W szafie wiszą dwa futra. Na fartuszku wyhaftowane są wisienki. Wczoraj zwiedzaliśmy fabrykę telewizorów. Wagony wiozą węgiel. W kinie wyświetlają nowy film. Po trawie chodzą wrony. W wodzie pływają foki. Wielbłądy idą powoli. Przez otwartą furtkę wchodzą myśliwi. W oknach wiszą wyprane firanki.
Głoska Z
Ćwiczenia w udźwięcznianiu rozpoczynamy od układów: syy, szzzy, zzzy. Nastepnie głoskę z ćwiczymy miedzy samogłoskami, przedłużając ją: azza, azzo, azze, jazzu, azzy, w końcu skracamy przedłużone z do pojedynczego dźwięku.
Aza, Azo, aze, azu, Azy; oza, ozo, oze, ozu, ozy; eza, ezo, eze, ezu, ezy; uza, uze, uzu, uzy; yza, yzo, yze, yzu, yzy; za, ze, zo, zu, zy
Zamek, zakład, zachód, zapałki, zabawki, zabawa, zebra, zęby, zupa
Zepsuty ząb, złamana zapałka
Waza, wazon, koza, wozy, muzyka, lizak, język, złoto, zły, zlew, znak, bielizna
Waza zupy, zdrowe zęby
Koza zajada zupę. Zosia kupiła lizaka. Zenek zjada pyzy.
Różnicowanie s – z
Na jezdni stoi samochód. Na zamku jest stary zegar. W wazoniku są niezapominajki. Zosia dostała złotą zakładkę.
Głoska Ż
Rozpoczynamy od ćwiczeń słuchowych różnicujących głoski sz – ż. Jeśli dziecka dalej wymawia ż bezdźwięcznie, polecamy wymawiać sz z dodatkiem y (szyy, a następnie szżyy; powtarzamy to kilka razy. Przy ćwiczeniach tego typu pochylamy lekko głowę, gdyż przy takim jej położeniu dochodzi do zwarcia strun głosowych. Głoskę ż ćwiczymy między samogłoskami: ażżża, ażżżo, ażżże, ażżżu, itd., stopniowo skracając ż do pojedynczego dźwięku.
Aża, ażo, aże, ażu, aży,; oża, ożo, oże, ożu, oży,; eża, eżo, eże, wżu, eży; uża, użo, uże, użu, uży; yża, yże, yżo, yże, yżu, yży.
Ża, żo, że, żu, ży
Żaby, żarówka, żołędzie, rzodkiewka, rzeka, żółty, żuk, żyto, żyletka, żyrafa.
Plaża, jarzyny, orzechy, morze, korzeń, kożuch, nożyk, wieża, leżak, koleżanka, talerzyk, róża, burza, duży, wierzba, łyżka, wrzosy, żużel, duża, plaża.
Różowy talerzyk, dojrzałe żyto.
Jerzyk na nowy kożuch. Na plaży leży różowy leżak.
Zia, zio, zie, ziu, zi
Ziarno, zioła, ziemia, ziemniaki, zięba, źle, źródło, źrebak, kozioł, łazienka, poziomki, buzia, guziki, gałęzie, późno
Zielone gałęzie, zimna łazienka, późna zima.
Kazio ma zielone guziki. W wazoniku zielenią się bazie.
Dza, dzo, dze, dzu, dzy
Dzban, dzwonek, dzwon, dzwonnik, dzwonić, koledzy, rodzynki, dzwonić pędzel, kukurydza, pieniądze, rydze
Dzbanek kukurydzy, cudze pieniądze.
Koledzy pędzą po miedzy. Jędza ma dzbanek. Jadzia i Kazio jedzą rodzynki. Na wadze leżą rydze.
Dża, dżo, dżu, dży, dże
Dżem, dżungla, dżokej, dżokejka, dżoker, dżdżownica, dżdżysty.
Dżem dżokeja, dżokejka maharadży, dżip w dżungli.
Dżdżownica leży w dżungli. Dżentelmen gra w brydża. Dżokej zgubił dżokejkę.
Dzia, dzio, dzie, dziu, dzi
Dziadek, dziobak, dzień, dzieci, dziupla, niedziela, dziura, dzięcioł, dzik, dźwig, ludzie budzik, grudzień, niedziela, łabędzie, żołędzie
Dziesięć żołędzi, dziurawe łodzie, dziupla dzięcioła, dzikie łabędzie.
Niedźwiedzie dźwigają dźwig. Łabędzie dziwnie dziobią łodzie.
B, bi (b’)
Rozpoczynamy od ćwiczeń słuchowych różnicujących głoski p – b. Jeśli dziecko nie wymawia dźwięcznie głoski b, wtedy rozpoczynamy ćwiczenia udźwięczniające od głoski m: długie mmmm, a następnie dodajemy b, tj. mmmmb, mmmmba, mmmbo, mamby, mmmbu; ammba, ammmbo, ammbe, ammmbum ammmby, powoli wycofując się z m, a ćwicząc:
aba, abo, abe, abu, aby; oba, obe, obo, obu, oby; eba, ebe, ebo, ebu, eby; uba, ubo, ube, ubu, uby; yba, ybo, be, ybu, yby; ba, bo be, bu, by;
basen, balon, balet, balia, bańka, bałwan, balkon, boisko, bochenek, babcia, belka, beret, beton, buty, bulka, burak, butelka
barwny balon, betonowe boisko, bułka babci
taboret, kabel, słaby, robota, sobota, choroba, robak, tuba, kubek, wróbel, cebula
bochenek chleba, słaby taboret
blok, bluza, błoto, brama, szabla, tablica, jabłoń, obrus, ubranie, meble, farba, herbata, torba
torba cebuli, kubek herbaty, fabryka obuwia, bukiet bzu, zabłocone buty
Basia je bułkę. Na balkonie rosną bratki. W sobotę był bal. Bolek ma nowe farby. Wiesio pływa w basenie. Przed bramą stoi wóz meblowy.
Bia, bio, biu, bi
Biały, białko, biurko, bierki, biblioteka, bilet, biszkopt, nabiał, obiad, kobieta, obierać, niebieski;
Biała bibuła, niebieski łubin;
Na biurku jest bibuła. W torbie są biszkopty. Z białka ubito pianę. Basia kupiła bilet.
Różnicowanie b-p, bi - pi
Piłka – balon
Półka – bułka
Paweł – Bolek
Pani – Bana
Piłka – biwak
Piórko – biurko
Głoska D
Rozpoczynamy od ćwiczeń słuchowych w różnicowaniu d –t. Dźwięczność d ćwiczymy po uzyskaniu innych głosek dźwięcznych, jak w, z, ź, b. Czasem pojawia się już samoistnie, a w razie trudności trzeba ja ćwiczyć przez dodanie n: nda, ndo, ndu, nde, ndy, anda, ando, ande, andy, powoli wycofując się z n i przechodząc do: ada, ado, ade, adu, ady, oda, odo, odu, ode, ody; eda, edo, ede, edu, edy, uda, udo, ude, udu, udy, yda, yde, ydo, ydu, ydy, da, do, de, du, dy.
Dach, data, dalia, daleko, dawno, dom, dobry, deska, deptać, dół, dynia
Dach domu, dębowa decha, dobry deser
Pada, sady, woda, broda, jeden, medal, buda, chudy, budynek
Pada deszcz, jeden dom, dobre lody
Dłoń, dłuto, dmuchać, drut, drabina, dwa, ładny, wiadro, Jodla, chłodny, brudny, indyk
Wiadro wody, dwa indyki, podarte spodnie, długa broda, drewniana buda
Koło domu stoi buda. Na dębie jest gniazdo. Darek niesie wiadro wody. Damian ma dwa indory.
Głoska G
Rozpoczynamy od ćwiczeń słuchowych, tj. zróżnicowania g –k. Głoskę udźwięczniamy między samogłoskami, prowadząc ćwiczenia jak niżej: aga, ago, age, agu, agy,; oga, ogo, oge, ogu, ogy; ega, ego, ege, egu, egy, Uga, uge, geo, ugu, ugy, ga, go ,ge, gu, gy.
Gardło, gafa, gamoń, gołąb, Gucio, Guliwer, guma, guzik, głupi, góral, górnik, ganek
Gorący garnek, gumowa gęś
Waga, uwaga, jagoda, droga, noga, łodyga
Druga godzina, zagon ogórków, gliniana głowa, głodny Gucio, gniazdo gołębi. W ogrodzie rośnie grusza. W garnku gotuje się groch.
Ćwiczenia utrwalające głoskę SZ
Gry logopedyczne z głoską SZ
Wierszyki logopedyczne z głoską SZ
Ćwiczenia utrwalające głoskę Ż
Ćwiczenia utrwalające głoskę CZ
Ćwiczenia kształtujące słuch fonemowy